Oczyszczalnia ścieków

Okres II połowy lat dziewięćdziesiątych wraz z dniem dzisiejszym odznaczył się rewolucyjnymi zmianami w gospodarce ściekowej miasta Ełk. Komunalne ścieki sanitarne transportowane są do oczyszczalni ścieków w Nowej Wsi Ełckiej niezawodnym systemem dwóch rurociągów tłocznych z odległości ok. 5 km. Oczyszczalnia przygotowana jest do przyjęcia ścieków sanitarnych z terenu całej Gminy Ełk, na obszarze której rozpoczęto realizację programu budowy systemu grawitacyjno – tłocznego dla odprowadzenia ścieków z kilkudziesięciu miejscowości o niezaprzeczalnych walorach przyrodniczo turystycznych.

Gruntownie zmodernizowana oczyszczalnia w 3 etapach: I etap w latach 1995-1997, II etap w latach 1998-2000, III etap w latach 2004-206, ma uporządkowaną gospodarkę ściekową i wypełnia surową normę dostosowującą polskie prawo do wymagań Unii Europejskiej. Przepustowość oczyszczalni zaprojektowana na docelowe 13.000 m3/d i RLM 156 tys. umożliwia sukcesywną rozbudowę sieci sanitarnej i przyjęcie nowych dostawców ścieków. Ciąg technologiczny oczyszczania ścieków polega na mechanicznej i biologicznej obróbce przy wykorzystaniu zdolności mikroorganizmów tworzących osad czynny do wbudowywania związków biogennych we własną strukturę komórkową.

Uciążliwość spowodowana przykrymi zapachami w dużym stopniu została wyeliminowana dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii opartej na fotokatalitycznej dezodoryzacji, jak również na biomasach organicznych.

Skomplikowana i zawsze uciążliwa dla eksploatatora gospodarka osadowa jest w Ełckiej oczyszczalni ścieków oparta na nowoczesnym układzie fermentacji metanowej, odwadnianiu prasami taśmowymi i kompostowaniu osadu metodą pryzmy przerzucanej. Efektem końcowym jest zamiana osadu pościekowego na w pełni wartościowy nawóz o nazwie „Kompelk”, który wykorzystywany jest pod uprawę zbóż i zakładanie trawników.

Problem energochłonności procesów związanych z przeróbką osadów i oczyszczaniem ścieków został rozwiązany poprzez ujmowanie i spalanie biogazu w agregatorach kogeneracyjnych. Udział wytworzonej w ten sposób energii elektrycznej pokrywa nawet do 80% całkowitego zapotrzebowania oczyszczalni, a energii cieplnej w 100%.

Niezawodność funkcjonowania urządzeń osiągnięto poprzez wprowadzenie pełnego układu automatyki, sterowania i dozoru komputerowego. Podstawową ideą takiego systemu jest ciągła optymalizacja, współdziałanie poszczególnych procesów i podwyższanie ich sprawności. Dwa sterowniki mikroprocesorowe współpracujące z oprogramowaniem do wizualizacji i sterowania ControlMaestro, realizują wszystkie funkcje i regulację parametrów technologicznych.

Wszystkie poczynania, zabiegi i wysoki standard zastosowanej technologii w Oczyszczalni ścieków miasta Ełku spowodowały, że dziś cała okolica wpisuje się jako element unikatowego przyrodniczo terenu zlewni rzeki Biebrzy i Narwi.

Gospodarka ściekowa

Ścieki oczyszczane są w pierwszym stopniu oczyszczania w wyniku procesów mechaniczno-biologicznych na drodze naturalnej z możliwością wspomagania chemicznego. Wysokosprawny układ technologiczny pozwala na uzyskanie w procesie biologicznym wysokiej redukcji związków biogennych: azotu i fosforu.

Mechaniczne oczyszczanie odbywa się na kratach schodkowych, w zblokowanych urządzeniach nazywanych sitopiaskownikami oraz w dwóch osadnikach wstępnych. Aby zminimalizować towarzyszące procesowi wydzielanie się przykrych zapachów, ciąg mechaniczny został zhermetyzowany. Wyciągane powietrze poddano procesom dezodoryzacji na drodze biologicznej oraz fotokatalitycznej.

Drugi stopień oczyszczania opiera się na pięciostopniowym procesie biologicznym. Przebiega on w szeregu komór o różnych warunkach tlenowych. Proces ten polega na usuwaniu rozpuszczonych związków organicznych za pomocą grupy wyspecjalizowanych mikroorganizmów, stanowiących osad czynny.

Średnie wartości zanieczyszczeń z 2015 roku w ściekach dopływających do oczyszczalni oraz w ściekach oczyszczonych, odprowadzanych do odbiornika, przedstawia poniższa tabela

Parametr	BZT5	ChZT	Azot ogólny	Fosfor ogólny	Zawiesina ogólna
Stężenie zanieczyszczeń w ściekach dopływających mg/l	996,50	1450,80	138,73	16,93	587,90
Stężenie zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych mg/l	4,50	46,56	8,68	0,35	5,60
Minimalny % redukcji w pozwoleniu wodnoprawnym	90,0	75,0	85,0	90,0	90,0
Redukcja zanieczyszczeń %	99,55	96,79	93,74	97,91	99,05

Urządzenia techniczne biorące udział w gospodarce ściekowej:
Komora wlotowa

Kraty automatyczne typu schodkowego produkcji ECO – CELKON s.c. Puck

Sitopiaskowniki „COMBO” z odtłuszczaczem i podajnikami spiralnymi firmy PWP Katowice

Koryto pomiarowe Osadniki wstępne – dwa równolegle działające osadniki prostokątne z poziomym przepływem ścieków, wyposażone w zgarniacze łańcuchowe. Punkt podnoszenia ścieków surowych z komorą rozdziału, wyposażony w trzy pompy zatapialne. Zhermetyzowane osadniki wstępne. Komory denitryfikacji i nitryfikacji pierwszego stopnia biologii. Komory denitryfikacji i nitryfikacji drugiego stopnia biologii. Na dnie komór nitryfikacji umieszczono system dyfuzorów drobnopęcherzykowych firmy PPUH WODEKO. Między komorami pierwszego i drugiego stopnia biologii znajduje się punkt podnoszenia poziomu. Budynek dmuchaw Osadniki wtórne radialne – dwa osadniki typu ORwt-40 oraz jeden osadnik typu ORwt-42.

Gospodarka osadowa

Przeróbka osadów ściekowych ma na celu przeprowadzenie ich w stan pełnowartościowego nawozu naturalnego, bezpiecznego pod względem sanitarno – epidemiologicznym.
Pierwszym etapem obróbki osadów jest stabilizacja beztlenowa w zamkniętych komorach fermentacyjnych z równoczesnym odzyskiem biogazu.

Przefermentowany osad jest mechanicznie odwadniany na prasie taśmowej, a następnie kompostowany w pryzmach. Końcowym produktem jest pełnowartościowy nawóz organiczny o nazwie „Kompelk”. Technologia produkcji kompostu oparta jest na metodzie pryzmy przerzucanej z 4 dokładkami. Produkowany kompost „Kompelk” wykorzystywany jest pod uprawę zbóż i zakładanie trawników. Produkt posiada certyfikat nawozowy i jest dopuszczony do obrotu.

• pozwolenie na wprowadzenie do obrotu nawozu organicznego „Kompelk”
• instrukcja stosowania i przechowywania nawozu organicznego „Kompelk”

Urządzenia techniczne biorące udział w gospodarce osadowej:

• Zagęszczacz grawitacyjny osadu nadmiernego – pojemność czynna zbiornika 50m³
• Mechaniczny zagęszczacz stołowy osadu nadmiernego – zastosowano zagęszczacz stołowy typu HUBER o wydajności max. 100m³/h
• Stacja przygotowania i dozowania elektrolitu Pompownia wielofunkcyjna – składa się z:
  • pompowni osadu powrotnego – z czterema pompami wirowymi typu KSB SEWAT
  • pompowni osadu mieszanego – z dwiema pompami śrubowymi typu Seepex
  • pompowni wód technologicznych – z dwiema pompami wirowymi typu KSB SEWABLOK
• Wydzielone komory fermentacyjne zamknięte – pojemność czynna 3000m³ wyposażone w mieszadła śrubowe pionowe MFS 4 firmy HALBERG.
• Wydzielone komory fermentacyjne otwarte – dwa zbiorniki otwarte o pojemności 2x6000m³ wyposażone w mieszadła zatapialne firmy REDOR.

Stacja odwadniania i kompostowania osadu:

• zagęszczacz grawitacyjny osadu przefermentowanego
• stacja mechanicznego odwadniania osadu – 2 prasy:
  • KLEIN – z instalacją podawania osadu i polielektrolitu wydajność 15m3
  • HUBER – z instalacją podawania osadu i polielektrolitu wydajność 30m3
• Betonowa płyta kompostowa z powierzchnią magazynową 8 tys. m2,

tabor techniczny:

• przerzucarka bramowa pryzmy,
• rozdrabniacz bębnowy materiału drzewnego,
• sito bębnowe mobilne,
• ładowarka kołowa teleskopowa.

Gospodarka cieplna i energetyczna

Biogaz, powstający podczas fermentacji metanowej osadów, wykorzystywany jest jako dodatkowe źródło energii cieplnej i elektrycznej. Zamiana biogazu na energię odbywa się w kotłowni i w agregatorni. Kotłownia wyposażona jest w 4 kotły opalane biogazem, a otrzymane ciepło wykorzystuje się do ogrzewania osadów w komorach fermentacyjnych oraz na potrzeby socjalne oczyszczalni.

Nadwyżki biogazu przetwarzane są obecnie na energię elektryczną, przy równoczesnym odzyskiwaniu ciepła za pomocą trzech jednostek kogeneracyjnych.

Produkcja biogazu śr. dobowa w 2011 r. – 3 005 m3/d
Wskaźnik zużycia energii elektrycznej pobranej z sieci na oczyszczenie 1 m3 ścieków: 0,28 kWh/m3

Urządzenia techniczne biorące udział w gospodarce cieplnej i energetycznej:

• Zbiornik gazu – zbiornik suchy z podwójną powłoką typu B9 120 firmy SATTLER o pojemności użytkowej 780m3 i max. napływie i odpływie gazu 200m3/h.
• Agregaty prądotwórcze:
  • 2 agregaty prądotwórcze typu HE-SEC 190/244 firmy HORUS Energia o mocy elektrycznej 190kW i mocy cieplnej 244kW,
  • agregat prądotwórczy typu HE-MG124-B firmy HORUS Energia o mocy elektrycznej 123kW i mocy cieplnej 210kW,
• Kotłownia olejowo – gazowa wyposażona w cztery kotły firmy Buderus ECOSTREAM o mocy 295kW ze stacją zmiękczania wody typu WS/150/SV.